Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2011

H ιστορία της ηλεκτρικής κιθάρας

 
Ολόκληρο το φάσμα του ροκ, μέταλ κτλ. στηρίζεται κατά το συντριπτικό ποσοστό του στην ηλεκτρική κιθάρα (και το μπάσο). Η αγαπημένη μας μουσική μάς χαρίζει δεκάδες χρόνια τώρα, μοναδικές στιγμές, ενώ το βασικό αυτό όργανο έχει γίνει επιστήμη, τόσο από τις εταιρίες παραγωγής, όσο και από τους κιθαρίστες. Τι είναι λοιπόν η ηλεκτρική κιθάρα και ποια η ιστορία της;

Ηλεκτρική, αποκαλείται η κιθάρα που χρησιμοποιεί ηλεκτρομαγνήτες για να μετατρέψει τον ηχητικό παλμό των ατσάλινων χορδών της σε ηλεκτρικό ρεύμα το οποίο μπορεί έπειτα να ενισχυθεί από ένα σύστημα ενισχυτή-ηχείου. Το σήμα που προέρχεται από την κιθάρα μπορεί κάποιες φορές να διαφοροποιηθεί με εφέ ή να παραμορφωθεί. Έχει δύο η περισσότερους μαγνήτες με ρυθμιστικά έντασης και τονικότητας. Πολλές φορές υπάρχει ειδικός μοχλός, που χρησιμοποιείται για βιμπράτο, το γνωστό σε όλους τρέμολο. Ενώ οι περισσότεροι τύποι ηλεκτρικής κιθάρας φέρουν έξι χορδές, πλέον συναντούμε και επτάχορδες οι οποίες χρησιμοποιούνται από μουσικούς της τζαζ και της μέταλ μουσικής, ειδικά του progressive, καθώς και δωδεκάχορδες (με έξι ζεύγη χορδών οι οποίες απέχουν διάστημα μιας οκτάβας). Στις περισσότερες περιπτώσεις παίζεται με πέννα και σπάνια με δάκτυλα όπως το μπάσο. Οι μουσικοί των Μπλουζ συνηθίζουν να παίζουν με τον αντίχειρα. Αρκετοί αριστερόχειρες μουσικοί των Μπλουζ, αν και κρατούν την κιθάρα με το μπράτσο προς τα δεξιά, διατηρούν τις χορδές, όπως είναι τοποθετημένες για έναν δεξιόχειρα μουσικό.


Η ηλεκτρική κιθάρα χρησιμοποιήθηκε αρχικά από μουσικούς της τζαζ ως ένα κούφιο όργανο, ηλεκτρικώς ενισχυμένο για μεγαλύτερη ένταση κατά την περίοδο της άνθησης του σουίνγκ. Οι πρώτες ηλεκτρικές κιθάρες διέθεταν κούφιο σώμα, ατσάλινες χορδές και ηλεκτρομαγνήτες με σπείρες από βολφράμιο που κατασκεύαζε η εταιρία Rickenbacker το 1931 που ανέπτυξε και κυκλοφόρησε μαζικά μια κιθάρα, την πρώτη ηλεκτροακουστική με κάψα (αρχικώς επονομαζόμενη Ro-Pat-In). Αυτός ο τύπος οργάνου άρχισε να παράγεται το 1932 από την εταιρία Electro String Instrument Corporation στο Los Santos υπό την διεύθυνση των Adolph Rickenbacher και George Beauchamp.


Ακολούθησε η Gibson το 1935 με το πρώτο «σκάφος» (hollow body) την φημισμένη ES150 που χρησιμοποιούσε τους μαγνήτες «Charlie Christian”. Αυτός ο τύπος κιθάρας είναι ακόμη δημοφιλής στην Τζαζ. Αντίθετα στην ροκ μουσική οι μεγαλύτερες εντάσεις δημιουργούσαν μικροφωνισμούς λόγω της ύπαρξης του αντηχείου. Στα μέσα του 1940 και κατά την διάρκεια των υπερωριών του στην εταιρία Epiphone Guitar ο μουσικός και εφευρέτης Les Paul (εικονίζεται στο κείμενο) κατασκεύασε μια ηλεκτρική κιθάρα με συμπαγές σώμα που ονομάστηκε log guitar, καθώς αποτελείτο από ένα απλό τετράγωνο ξύλινο σώμα με δύο κούφιες διακοσμητικές τομές από σουηδικό ξύλο, από το μπράτσο και από χειροποίητους μαγνήτες και ηλεκτρικά συστήματα. Το μοντέλο αυτό κατοχυρώθηκε και συχνά αναφέρεται σαν το πρώτο του είδους του αν και δεν φέρει καμία ομοιότητα στο σχεδιασμό ή στα υλικά με το μοντέλο με το όνομα Les Paul που παρουσίασε η εταιρία Gibson.

Το 1946 ο κατασκευαστής ενισχυτών μουσικών οργάνων και τεχνικός ραδιοφώνου Clarence Leonidas Fender, γνωστότερος ως Leo Fender—κατασκεύασε μέσω της ομώνυμης εταιρίας την πρώτη επιτυχημένη εμπορικά συμπαγή ηλεκτρική κιθάρα με μονό ηλεκτρομαγνήτη η οποία αρχικά ονομάστηκε Fender Esquire. Ήταν το πρώτο ουσιαστικό κατασκευαστικό πέρασμα από την τυπική κιθάρα που χρησιμοποιείτο στη τζαζ προς το όργανο που θα έβρισκε απήχηση σαπό τους μουσικούς της κάουντρι της δυτικής Καλιφόρνια. Η εκδοχή της Esquire με δυο μαγνήτες ονομάστηκε αρχικά Broadcaster, όνομα το οποίο άλλαξε σε Fender Telecaster έπειτα από γεγονός συνωνυμίας/ομοηχίας με το σετ ντραμς Broadkaster το 1948.

H Gibson απάντησε με το μοντέλο «Les Paul» χρησιμοποιώντας το όνομα γνωστού εφευρέτη - μουσικού. Τέλος, στην δεκαετία του ’50, η Gibson εισήγαγε την σειρά 300 που είχε λεπτότερο αντηχείο και έτσι ήταν λιγότερη ευαίσθητη στους μικροφωνισμούς. Ομως, ο πρώτος επιτυχημένος εμπορικά τύπος ηλεκτρικής κιθάρας με κούφιο σώμα θεωρείται η Fender Esquire. Το 1954, η Fender κατασκεύασε ένα μοντέλο με τρεις μαγνήτες και με λεβιέ βιμπράντο, την περίφημη Stratocaster. Στην πορεία ακολούθησαν και άλλες κατασκευαστικές εταιρίες όπως οι Wal, Ibanez, Jackson.

Η ηλεκτρική κιθάρα ήταν ένα όργανο-κλειδί για την ανάπτυξη πολλών μουσικών ειδών που εμφανίστηκαν από τα τέλη του 1940 και μετά. Έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορα άλλα είδη μουσικής όπως η κάουντρι, η Άμπιεντ (ή Νιού Έιτζ). Ομως, σήμερα, η ηλεκτρική κιθάρα είναι ταυτόσημη με το ροκ και το μέταλ. Οι σύγχρονοι κιθαρίστες του είδους την εξελίσσουν χρόνο με το χρόνο, μία πορεία που δεν αναμένεται να σταματήσει ποτέ. Αρκεί να θυμηθούμε το σκάψιμο στα τάστα της Fender του Malmsteen, τον εξοπλισμό που συνοδεύουν τις Ibanez των Vai, Satriani και Petrucci και τόσα άλλα σε ολόκληρη τη ροκ και κυρίως, τη μέταλ σκηνή.